Sản phẩm có chỉ dẫn địa lý sẽ gia tăng cơ hội xuất khẩu, dễ dàng tiếp cận những thị trường khó tính, nhất là thị trường EU.

Chỉ dẫn địa lý đang trở thành tài sản thương mại có giá trị và đóng góp không nhỏ cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Sản phẩm có chỉ dẫn địa lý sẽ gia tăng cơ hội xuất khẩu, dễ dàng tiếp cận những thị trường khó tính, nhất là thị trường EU. Tuy nhiên, tại Việt Nam, sự khai thác và giám sát lỏng lẻo khiến cho việc nhận thức và quản lý chỉ dẫn địa lý còn bất cập, nạn giả nhái các chỉ dẫn địa lý diễn ra ở nhiều nơi, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến thương hiệu của các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Tính đến ngày 30/5 vừa qua, Việt Nam có 43 chỉ dẫn địa lý được bảo hộ tại 32 tỉnh, thành trên cả nước. Thế nhưng bên cạnh sự đa dạng của các sản phẩm được cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, vấn đề khiến nhiều người lo ngại là tình trạng giả, nhái các chỉ dẫn địa lý đang diễn ra ở nhiều nơi, không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp mà còn xâm phạm đến quyền lợi người tiêu dùng.

Thương hiệu nước mắm Phú Quốc là một ví dụ điển hình. Đây là sản phẩm duy nhất được cấp chỉ dẫn địa lý tại Châu Âu, chiếm một tỷ lệ khiêm tốn trong tổng số 7000 chỉ dẫn địa lý đã được cấp tại thị trường này. Tuy nhiên trên thực tế hiện nay, người tiêu dùng trong nước đang bị “hoa mắt” với các tên gọi nước mắm Phú Quốc, bởi có quá nhiều loại nước mắm gắn mác Phú Quốc như: được sản xuất tại Phú Quốc, nguyên liệu từ Phú Quốc, thậm chí có nước mắm Phú Quốc sản xuất tại Thái Lan…

Ông Phạm Ngọc Thành – Giám đốc Công ty Cổ phần Tư vấn phát triển và Thương mại Phúc Lâm (nhà phân phối nước mắm Phú Quốc) cho biết, đang có tình trạng một số doanh nghiệp lạm dụng từ “Phú Quốc” để gắn lên chai nước mắm. Điều này không chỉ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ mà còn gây hiểu lầm cho người tiêu dùng cũng như ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Theo ông Thành, tác động rõ rệt nhất, ảnh hưởng trực tiếp tới nước mắm Phú Quốc đã được bảo hộ đó là người tiêu dùng chưa nhận diện được đâu là sản phẩm đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý, đâu là nước mắm Phú Quốc khác. Chưa kể, nhiều sản phẩm chưa được cấp chỉ dẫn địa lý có chất lượng không tốt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dung.

Cục Sở hữu trí tuệ- Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, khi đàm phán thỏa thuận Hiệp định thương mại tự do Việt Nam- EU, danh sách Việt Nam đề xuất có 41 chỉ dẫn địa lý, thế nhưng EU chỉ đồng ý bảo hộ 39 chỉ dẫn địa lý. Sản phẩm được bảo hộ chủ yếu là hàng rau quả, thủy sản và chế biến từ thủy sản chiếm 13%. Trước nhu cầu sử dụng thực phẩm sạch, cũng như đòi hỏi yêu cầu khắt khe về mặt chất lượng của người tiêu dùng EU thì việc được công nhận và bảo hộ chỉ dẫn địa lý đang là cơ hội lớn cho nông sản Việt Nam xuất khẩu.

Ông Trần Văn Tùng – Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, cần phải có những tổ giám sát, nhóm giám sát để đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều trong quá trình sản xuất, không trà trộn các sản phẩm khác. Trong quá trình lưu thông ra ngoài thị trường, cần lưu tâm quy cách đóng gói, duy trì sản phẩm, tiêu thụ cùng hiệp hội, cùng nhóm với nhau, để tránh hàng giả hàng nhái len lỏi vào thị trường này.

Việc có đăng ký chỉ dẫn địa lý không chỉ là “giấy phép” để các sản phẩm Việt được “thông quan” tại thị trường khó tính nhằm phát triển, quảng bá và có cơ hội xuất khẩu cao, mà còn là cơ sở để hạn chế tình trạng sử dụng thương hiệu giả, nhái, tăng tính cạnh tranh so với các sản phẩm thông thường. Do đó, việc các mở rộng các sản phẩm, đặc biệt là nông sản hướng tới đăng ký chỉ dẫn địa lý đang là hướng đi đúng đắn để gia tăng cơ hội xuất khẩu sang EU./.